Żelazno

Zamek w Żelaźnie, gmina Kłodzko

fot. lipiec 1999

Średniowieczni władcy Śląska, obawiając się nadmiernych wpływów feudałów, nie zezwalali im na wznoszenie zamków obronnych. Regulowało to tzw. regale książęce. Ale jak to zwykle bywa, i ten zakaz starano się obejść. Tak powstały średniowieczne wieże mieszkalne - budowle, które zamkami nie były, a jednak spełniały funkcje obronne. Na ziemi kłodzkiej stoi jedynie w Żelaznie. Wieżę tę zbudowała najprawdopodobniej pod koniec XIV wieku rodzina Ruckerów - wójtów z Bystrzycy, która w Żelaznie posiadała wolne sołectwo. Częściowo przebudowano ja w 1689 roku - powstał wtedy nowy portal. Około 1727 roku dokonano podziału wnętrza i wybito nowe otwory okienne. W 1966 roku, czyli całkiem niedawno, przeprowadzono rekonstrukcję dachu wieży i położono nowe tynki. Wieża zachowała jednak swój gotycki charakter. Wzniesiona jest z kamienia, na rzucie prostokąta. Liczy cztery kondygnacje, a każda podzielona jest na dwa pomieszczenia. Wieże takie miały charakter dworów. Łączyły bowiem w sobie nie tylko funkcje mieszkalne i obronne, ale pełniły również rolę centralnego ośrodka majątku ziemskiego właściciela. Być może otoczone były prostymi fortyfikacjami: fosą, drewnianym wałem lub częstokołem. Parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze (w tym stajnie), wyżej znajdowało się mieszkanie, a jeszcze wyżej - duża izba, mogąca pełnić funkcje paradne. W razie zagrożenia można było zdemontować schody, które prowadziły do pomieszczeń mieszkalnych na górze. (www.zelazno.cba.pl)